Dit stukje moet uiteraard over Kerstmis gaan. Een feest dat bij mij ieder jaar weer dubbele gevoelens oproept. Als ongelovige wil ik er eigenlijk niks van weten. Maar tegelijk hou ik er ook wel van: met je naasten en geliefden een paar dagen doorbrengen waarin je in ieder geval echt tijd aan elkaar besteedt. En ik verbaas me telkens weer over de Grand Canyon die gaapt tussen alle zalvende kerstgedachten en de toestand van de wereld, dichtbij en veraf.

Toch doe ik weer mee dit jaar. Waarom eigenlijk? Omdat ik mijn eigen eenzaamheid dan even verstoppen kan? Nee, daar word ik eigenlijk alleen maar meer mee geconfronteerd tijdens die ‘gezellige’ dagen. Om anderen er een plezier mee te doen dan? Ja, misschien wel. Op de een of andere manier trekt het aan me. Ik was vast van plan boom en stal in de doos te laten dit jaar, maar zie: ze staan er weer. Misschien is dat nog wel een groter mysterie dan het mysterie van de zoon van God die via onbevlekte ontvangenis op aarde zou zijn gekomen om daar al onze zonden op zich te nemen.

Ik heb geen kerstgedachten voor u. Zie een wereld vol hysterie in plaats van mysterie. Put weinig tot geen hoop uit het gedrag van mensen die vluchtelingen uit het oosten op zoek naar veilig onderdak het liefst terug de Middellandse Zee in zouden schoppen en elkaar op Eerste Kerstdag bij de kerststal fijne kerstdagen wensen. En vervolgens de nodige kiloknallers uit de bio-industrie op het gourmetstel leggen terwijl ze hun eigen hond of kat als hun eigen bloed heilig hebben verklaard. De mens is een vreemd, onbegrijpelijk en destructief wezen dat zichzelf weinig hoop verschaft. Daar hebben tweeduizend jaar kerstgedachten niks aan kunnen veranderen.

Waarom doe ik dan toch weer mee dit jaar, een beetje in ieder geval? Deels uit pure gewoonte, zeer zeker. De aanblik van die oude kerstgroep verandert me in een klein kind dat ’s ochtends aan de kersttafel zit te wachten tot mijn moeder met in de koekenpan opgewarmde worstenbroodjes binnenkomt. Hoe vol onschuld was de wereld toen nog! Kerst gaat tegenwoordig veel meer over wat was en nooit meer terugkomt dan over de vrede op aarde die gaat komen. Want die komt niet. Kerst is voor mij geen feest van de hoop maar van de wanhoop.

Ik doe ook mee omdat de mensen die mij willen ontvangen en die ik wil ontvangen me dierbaar zijn. Dat moet je af en toe vieren. En omdat er tussen die waterval vol kleine en grote ellende soms gelukkig ook mooie verhalen zitten, ook al ligt er ellende aan de basis. Zoals het verhaal van mijn vriendin uit Tilburg, die onlangs mee heeft geholpen toen daar vluchtelingen in het oude Belastingkantoor zijn ondergebracht. Ze was erg onder de indruk, ontroerd en soms ook ontdaan. Haar verhaal ging over kwetsbare mensen, échte mensen, geen nummers uit de statistieken en Frontex-rapporten. Niet over cijfers, waardedaling van huizen, bezorgde ouders, boze buurtbewoners, angst voor overlast, criminaliteit, jihadisme, geld, politiek, de islam of wat dan ook. Maar bijvoorbeeld over twee jonge meiden uit Syrië, die samen met een klein kind dat niet het hunne was ineens op een kantoortje in Tilburg belandden en daar met helemaal niets hun verdere toekomst afwachten. Wat voor verhaal zou dáár achter schuilen?